Πέμπτη 1 Μαρτίου 2007

Ένα ρομαντικό γράμμα, σε τρεις πράξεις, προς έναν φανταστικό κυβερνογραφέα-βλόγερ.

Πράξη Α΄

Αγαπητέ,
δεν σου κρύβω ότι σκέφτηκα πολύ πάνω σ΄ αυτά
που διημείφθησαν και ειπώθηκαν
στις τελευταίες τόσο γόνιμες συζητήσεις μας.
Και θέλω να σου πω ότι, το «σακατιλίκι» της γραφής
και της αυτοέκδοσης, είτε προϋπήρχε εν σπέρματει μέσα σου,
είτε αποκτήθηκε επίκτητα από αδέσποτο βόλι
που σε βρήκε κατακούτελα, το τελικό αποτέλεσμα
παραμένει το ίδιο. Εσύ, και ο καθείς, θα κρίνει στο τέλος
αν άξιζε τον κόπο. Πάντως, καλύτερα να μετανιώνεις
για κάτι που έκανες, παρά για κάτι που δεν έκανες.
Φχαριστήθηκα ιδιαίτερα τα όσα είπαμε.
Αφενός, διότι βασίστηκαν στην ευορκία στην αξιοπρέπεια
και στη συμπάθεια, και ουδόλως στην δουλοπρέπεια
το γλείψιμο και την υποτέλεια… Αφετέρου, διότι μου δόθηκε
πάλι η ευκαιρία να νοιώσω αυτήν την υπέροχη αίσθηση
που μου δημιουργείται όταν συνομιλώ επί ίσοις όροις στη βάση
της εμπιστοσύνης, όταν το πεδίο στο οποίο λαμβάνει χώρα
η συζήτηση μεταμορφώνεται σε ένα ρήγμα στην άγνοια
και την αδιαφορία. Γι΄ αυτό το φχαριστήθηκα,
και γι΄αυτό το φχαριστιέμαι γενικώς.
Τα ερωτήματα που αναδύθηκαν, και από κοινού μας βασάνισαν
είναι ομολογουμένως πολλά και βαριά. Και αυτός είναι ο λόγος
που ένοιωσα την ανάγκη να σου γράψω τούτο το γράμμα.
Τα ανασκαλεύω τώρα, αναλογιζόμενος την ευθύνη
που επωμίστηκα , ενθαρρύνοντας σε να μπεις στο «λούκι»
να κατατρύχεσαι με τέτοιες «ανοησίες».
(Διότι ως τέτοιες τις εννοούν πολλοί, και όχι πάντα άδικα).
Θέλω να σου πω, (διότι δεν θέλω να αγωνιάς και να βασανίζεσαι),
πως είχες δίκιο όταν έλεγες ότι ο κάθε ευψώνιστος
κυβερνοναύτης γραφέας, βιώνει μια αίσθηση
απόλυτης ελευθερίας μέσω του web, και νοιώθει στα σώψυχά του
ως ένας διατρητικός παγκόσμιος συνομιλητής. Και εν δυνάμει είναι,
αλλά θα συμφωνήσω ξανά μαζί σου, πως στην πραγματικότητα
η εμβέλεια των όσων λέει, συνήθως δεν είναι μεγαλύτερη
απ΄ αυτήν του κυριακάτικου κηρύγματος του παπά
στα Βραγγιανά Γρεβενών.(ορεινό χωριό 25 κατοίκων)
Άντε βάλε και το διπλανό χωριό, άλλοι τόσοι.
Ακολούθως, μου είπες πως αυτήν η αυτιστική συμπεριφορά
μπροστά στο μόνιτορ του υπολογιστή, μερικές φορές φαίνεται
να αποβλακώνει και συνεχώς να απομακρύνει
τον «βλογιοκομμένο» από τους κρεάτινους γύρω του
συντρόφους και συνομιλητές. Και πως, παρ΄ ότι η γρήγορη
και μοναχική πρόσβαση στην «πληροφορία» κατά έναν τρόπο
τον απελευθερώνει, κατά έναν άλλο, τον καθιστά δέσμιο
μιας ψευδαίσθησης. Και σ΄ αυτά συμφωνώ.
Αλλά πιστεύω ότι το καθοριστικό είναι, υπό ποίους όρους
κάποιος προσεγγίζει τις δυνατότητες που του προσφέρονται.
Νομίζω δε, πως το χειρότερο σ΄ αυτήν την ουσιαστική
(ή κατ΄ επίφαση) επικοινωνία,
με την εξαιρετική διάχυση των δυνατοτήτων έκφρασης
που υπόσχεται και προσφέρει, είναι ότι ενώ εκτείνεται
συνεχώς και αποκτά όλο και μεγαλύτερο εύρος,
δεν βαθαίνει περισσότερο από ένα θλιβερό
και ρηχό ρυάκι, που ίσα ίσα "βρέχει τον αστράγαλο".
Με αποτέλεσμα, όσο πιο δημοκρατικό δείχνει να είναι
το διαδίκτυο, τόσο «ξεβρακώνεται» και δείχνει πόσο μηδαμινή
είναι η συνεισφορά του στην αποσυγκέντρωση της δύναμης
και της εξουσίας. Η οποία συνεχίζει να μαζεύται σε όλο
και λιγότερα χέρια, ερήμην μας.

Πράξη Β΄


Παρ΄ όλα αυτά θέλω να σου επισημάνω πως ένας τυχαίος,
γέρος, σοφός και αλανιάρης σκύλος της πόλης,
μπορεί να γνωρίζει χίλια πράγματα γύρω από τις παγίδες
που καραδοκούν στον καθημερινό του βίο,
(μπόγιας, τροχοφόρα, φόλες, κτλ).
Δεν μπορεί όμως να γράψει ένα άρθρο στο ΒΗΜΑ της Κυριακής,
ή στην ιστοσελίδα του «φιλοζωικού συλλόγου»,
ή στο προσωπικό του μπλόγκ, με θέμα: «Οι θανατηφόρες παγίδες
της πόλης, για κοπρίτες σκύλους» ,
ώστε να ενημερώσει τους συντρόφους και τους επιγόνους του.
Διότι αυτή τη δυνατότητα, δυστυχώς ή ευτυχώς μέχρι τώρα
μόνο ο άνθρωπος την κατέκτησε. Και σ΄ αυτήν μάλλον
εντοπίζεται και η κορυφαία διαφορά του από τ ΄ άλλα
ανώτερα θηλαστικά. Ο άνθρωπος είναι το ζώο που
«συγκρατεί το χρόνο» μέσω της γραφής. Όλα τα άλλα γήινα
όντα επικοινωνούν και μεταβιβάζουν πληροφορίες
σε ενεστώτα χρόνο και σε περιορισμένο γεωγραφικά τόπο.
Αδυνατούν να συνομιλούν γραπτώς διαρρηγνύοντας το χρόνο
και ξεπερνώντας τις αποστάσεις. Αδυνατούν να μεταφέρουν
την γνώση στο μέλλον και σε άλλα γεωγραφικά μήκη και πλάτη
του πλανήτη ή και έξω απ΄ αυτόν.
(συμβαίνει ίσως μόνο μέσω της κυτταρικής μνήμης
και της αργής γενετικής μετάλλαξης του κάθε όντος ,
αλλά αυτό δεν αποτελεί συνειδητή γνώση,
και απαιτεί χιλιάδες χρόνια.)
Ο επόμενος δηλαδή συμπαθέστατος νεαρός κόπρος
πρέπει μόνος του, και απ΄ την αρχή, χωρίς την έτοιμη γνώση
των προγόνων του, (αν σταθεί τυχερός και ικανός)
να κατακτήσει την πολύτιμες και σωτήριες πληροφορίες
αποφυγής των αστικών κινδύνων.
Η γραπτή συνομιλία και «καταχώρηση», δια μέσου των χρόνων ,
είναι που έκανε τη διαφορά. Δίχως τη γλώσσα στην αρχή,
και την γραπτή συνομιλία μετά, η πραγματικότητα
δεν θα ήταν ίδια. Διότι ανύπαρκτη γλώσσα σημαίνει,
ως ένα βαθμό, ανύπαρκτη σκέψη. Ανύπαρκτη γραφή,
σημαίνει ανύπαρκτη γνώση. Ανύπαρκτη συνομιλία σημαίνει,
εξαιρετικά δυσχερής συνύπαρξη. Ελλιπής και άμορφη γλώσσα,
σημαίνει ελλιπή και άμορφη συνεννόηση.
Ελλιπής συνεννόηση σημαίνει άδηλο μέλλον. Κι αφού όλοι ξέρουμε,
(ή τέλος πάντων, όσοι θέλουν να ξέρουν) ότι το μέλλον είναι εδώ…
και ότι, μελλοντικοί παράδεισοι δεν υπάρχουν…
Δεν απομένει άλλη «σωτηρία» από το να γίνει ο καθείς
ένας παράδεισος για τους άλλους, με όποιον τρόπο διαλέξει.
(έστω και αν ο ίδιος είναι γεμάτος από πολλές μικρές «κολάσεις»)
Έστω και με τούτον δω…
«Μια πραγματικότητα που δεν λέει, δεν γράφει και δεν μιλά
δεν είναι καν ολότελα πραγματικότητα» (Octavio Paz).
Δεν ξέρω αγαπητέ, αν όλα τούτα σε παρηγορούν …
ή αν δίνουν κάποιες λύσεις στις αιωρούμενες αμφιβολίες σου…
ή αν αντίθετα σε ταράζουν.
Δεν ξέρω αν τα αντιλαμβάνεσαι ως απάνεμο λιμανάκι…
ή ως μαύρο ανταριασμένο ωκεανό…
Όπως και αν τα αντιλαμβάνεσαι ένα είναι σίγουρο,
πως η «συνομιλία» και η γραπτή επικοινωνία παραμένει
μια πρόκληση για τον καθένα.
Και δεν αποτελεί αποκλειστικό δικαίωμα των
«θεσμοθετημένων» λογοτεχνών, ή των επαγγελματιών
της ενημέρωσης.
Δεν αποτελεί καν «πρότυπο κοινωνικής συμπεριφοράς»,
ούτε πεδίο άγρας πελατών, αλλά γονιμοποιό σπέρμα συνεννόησης …
Πάντα είναι η «οδός», και ποτέ το «τέρμα».
Το ρήμα «ομιλώ» στην ελληνική γλώσσα κουβαλάει
μια ιδιαιτερότητα μοναδική. Δεν έχει ετυμολογικά καμία σχέση
με αυτό για το οποίο το χρησιμοποιούμε.
Λέμε δηλαδή, «ομιλώ» για να δηλώσουμε την εκφορά των λέξεων
μέσω της φωνής, ή μεταφορικά, την μετάδοση νοημάτων
μέσω της γραφής με μολύβι και χαρτί, ηλεκτρονικά ή αλλιώς.
Η καταγωγή του όμως έλκεται από την λέξη «όμιλος»,
που σημαίνει βρίσκομαι με άλλους ανθρώπους.
Ομιλία δηλαδή, είναι η συνύπαρξη στο χώρο και στο χρόνο,
και όπως και αν επιτυγχάνεται, το βασικό συστατικό της
παραμένει το «ομού».Η άρση της μόνωσης.
Η ίδια η βάση της κοινωνίας των ανθρώπων.
Σαν να λέμε δηλαδή, πως δεν πρέπει να «ράβουμε» το στόμα μας,
έως ότου μπουκώσει με χώμα,
διότι τότε επιτελούμε έργο κοινοτικό και ανθρώπινο.
(Εντάξει κάποτε χρειάζεται και η σιωπή, αλλά μην γελιέσαι φίλε μου,
κι αυτήν ένας τρόπος ομιλίας είναι, και φορές φορές λέει πολλά.
Πολλές φορές οι ενδιάμεσες παύσεις είναι που καθιστούν
την «ομιλία» πιο έγκυρη).

Πράξη Γ΄


Μέσα από τις λέξεις ξεχειλίζουν δευτερόλεπτα, λεπτά, ώρες,
μέρες και αιώνες. Μέσα από τα γκαστρωμένα νοήματα διαφεύγουν
σήματα-νοήματα προς κάθε κατεύθυνση.
Τα νοήματα τρέφονται από τα πράγματα, και τα τρέφουν.
Τα νοήματα ρουφάνε το μεδούλι των πραγμάτων και συνεχώς
αβγαταίνουν. Όλα τούτα που με τόσο μεράκι σκαρώνεις
και τόσο όμορφα διατυπώνεις δεν είναι επινοημένες
πραγματικότητες , παρά είναι πραγματικές επινοήσεις.
Όχι λιγότερο πραγματικές από την πραγματικότητα.
Για αυτό σου λέω, «μη μασάς».
Αλήθεια, δεν θα συμφωνούσες και εσύ, ότι είναι ωραίο
να εκπέμπεις σήματα, να βάζεις λέξεις στη σειρά,
να τις αφήνεις να πηγαίνουν…
και κατόπιν να τρέχεις πίσω τους να τις προλάβεις;
Να πλέκεις ένα δίχτυ με φράσεις, και απ΄ την ανάλαφρη
πλέξη του, να ξεφεύγουν τα νοήματα όσων λες,
και οι συνομιλητές να ψάχνουν να τα βρούν;
Τί τα θες; Κάθε άνθρωπος έχει ανάγκη από ένα
«αμετάφραστο» τραγούδι, για να παλεύει να το ερμηνεύσει.
Στρώνεις ένα δρόμο δηλαδή.
Καταπραΰνεις τον πόνο από το μοιραίο στραπατσάρισμα
του χρόνου και του ανθρώπινου συγχρωτισμού.
Στρώνεις οριζόντιες μονοκονδυλιές και τις αφήνεις να επιχειρούν
σαν συντεταγμένος στρατός στην συνείδηση…
να αποπλανούν σαν σειρήνες το νου…
να εξεγείρουν την όρεξη για συμμετοχή και συνεννόηση.
Όσο περνούν τα χρόνια, τόσο πιο πολύ τα παιδικά σου
όνειρα παλιννοστούν μέσα σου. Όχι ως φαντάσματα
που πρέπει να τα ξορκίσεις, αλλά ως ευκαιρίες να καταλάβεις
ποιος είσαι και που πας…
Ως μαγιά που τη χρησιμοποιείς για να διηγηθείς
την επώδυνη αντίστροφη μέτρηση της ενηλικίωσης σου,
στους άλλους ενήλικους.
Τι είναι άραγε αυτά που λες δίχως το «ευήκοον ους»,
τι είναι άραγε αυτά που γράφεις δίχως τα μάτια των άλλων
που τα διαβάζουν; Τίποτα … παρά μόνο στίγματα στοιχημένα
στη σειρά από αριστερά προς τα δεξιά δίχως αξία,
δίχως υπόσταση.
Μόλις κάποιος τα διαβάσει εξ΄ αίφνης υπάρχουν.
Και κατά κάποιο τρόπο, υπάρχεις και συ...
Και ποιός μπορεί να σου το αρνηθεί αυτό;
Το ελάχιστο που έχουμε να κάνουμε θαρρώ μ΄ αυτό το σακατιλίκι
της γραπτής αυτοέκθεσης είναι να την αντιμετωπίζουμε
ως αληθινή ζωή και όχι ως υποκατάστατο,
να απολαμβάνουμε δηλαδή το πώς επιλύεται
ο γρίφος της διαλεκτικής της ειρωνείας.

Σε φιλώ,
ως ένας ακόμα.

5 σχόλια:

dimitris-r είπε...

Ορθώς ομιλείς αν και καθήμενος "μπροστά στο μόνιτορ του υπολογιστή, (που) μερικές φορές φαίνεται
να αποβλακώνει".

NinaC είπε...

Αγαπητέ Κωστή, το κείμενό σας αυτό, μαζί με το προηγούμενο, θα έπρεπε να αποτελέσουν την ύλη για τις "εισαγωγικές εξετάσεις" στα blogs.

Καταντάει ανιαρό να σας γράφω συνέχεια: Respect.

kostis-b είπε...

Καλά ρε dimitri, μήπως με έχεις
παγιδεύσει με μικροκάμερες;
Πώς γνωρίζεις ότι κάθομαι αποβλακωμένος μπρος στο μόνιτορ;

C.doll, καθόλου ανιαρό,
γράφετε το εσείς κι αφήστε με εμένα
καβάλα στο καλάμι μου.

Ανώνυμος είπε...

Μεγάλη χαρά για μένα αποτελεί η γραπτή σου αυτοέκθεση. Πραγματική τύχη, μέσα στα χιλιάδες pixels τόσων άλλων αυτοεκτιθέμενων να γνωρίζω που ακριβώς θα βρω τα δικά σου.
Σταματώ εδώ, καθώς οτιδήποτε άλλο πω, θα θεωρηθεί κολακεία, γεγονός το οποίο θα δώσει επιπλέον ώθηση στο καλάμι σου, με ορατό πλέον το ενδεχόμενο, πάνω στον ενθουσιασμό σου, να ξεχάσεις να φέρεις μαζί σου την προβατίνα-ανακόντα.

Αναμοχλευτης είπε...

Θαυμάσιο κείμενο όντως.

Ίσως θα έπρεπε να γίνη ευρύτερα γνωστό σε κάποιους... γραφούληδες, των οποίων διάβασα προσφάτως κάποια άκρως απαξιωτικά σχόλια περί των μπλογκ ως δήθεν κοινωνιολογική ανάλυση (εμένα μου λες...), όπου αναλύονται σε παρατηρήσεις κλασαυχενιζόμενοι πως και καλά κατέχουν την απόλυτη γνώση (όχι, δεν είναι καν μέτριοι γραφείς).

Έδωσες μάθημα ικανό και οι έχοντες νουν ας εννοήσουν.